Keshab Rijal Nepal

नेपालको उत्पादन व्यवस्था, अर्थव्यवस्था र संविधानको परिप्रेक्ष्यमा विवेचना 1. परिचय नेपालको आर्थिक इतिहास र वर्तमान अवस्थाका बीचको सम्बन्ध, संविधानको धारणा र व्यवहारिक कार्यान्वयनका बीचको फरक विश्लेषण गर्ने उद्देश्यले यो अध्ययन तयार गरिएको हो। यसमा ऐतिहासिक, आर्थिक, र सामाजिक पक्षहरूलाई समेटिएको छ। 2. नेपालको प्राग ऐतिहासिक कालदेखि वर्तमानसम्मको उत्पादन व्यवस्था र अर्थव्यवस्था प्राचीनकालदेखि परम्परागत कृषिप्रधान अर्थव्यवस्था। माओबादी आन्दोलन र समाजवादी विचारधारा। औद्योगिक युग र आधुनिक युगको संक्रमण। (स्रोत: नेपाल ऐतिहासिक अध्ययन, विश्व बैंक रिपोर्ट) 3. नेपालको संविधान र समाजवाद उन्मुख अर्थव्यवस्थाको उल्लेख संविधानको प्रस्तावना र धारणाहरू। समाजवादको परिभाषा र नेपालको संविधानमा यसको स्थान। संविधान र व्यवहारिक कार्यान्वयनबीचको अन्तर। (स्रोत: नेपालको संविधान, नेपाली सरकारी दस्तावेज) 4. 1982 पश्चातको आर्थिक र संरचनात्मक परिवर्तनहरू संरचनागत समायोजन कार्यक्रम (SAP)। निजीकरण, विदेशी लगानी, र खुला बजार नीति। WTO सदस्यता र यसको प्रभाव। (स्रोत: विश्व व्यापार संगठन रिपोर्ट, नेपाल सरकारको आर्थिक न...

  नेपालको समाजवाद–उन्मुख अर्थतन्त्र: प्राग ऐतिहासिक कालदेखि AI युगसम्मको उत्पादन प्रणाली र राज्यनीतिसँगको सम्बन्ध (प्रारम्भिक रूपरेखा: २० शीर्षक र सारांश सहित) १. प्रस्तावना: संविधानको समाजवाद–उन्मुख दृष्टिकोण नेपालको संविधानको प्रस्तावनामा “समाजवाद–उन्मुख स्वतन्त्र, समान र समृद्ध अर्थतन्त्र” को घोषणा गरिएको छ। तर व्यवहारमा नेपालको आर्थिक ढाँचा अझै मिश्रित, बजार–निर्देशित र दातृ–निर्भर देखिन्छ। यो निबन्धले सिद्धान्त र व्यवहारबीचको अन्तरलाई ऐतिहासिक र विश्लेषणात्मक रूपमा प्रस्तुत गर्नेछ। २. प्रागऐतिहासिक अर्थतन्त्र र प्रारम्भिक उत्पादन प्रणाली नेपालमा प्रारम्भिक उत्पादन मुख्यतः शिकार, सङ्कलन र कृषि आधारित थियो। स्वावलम्बन र सामुदायिक स्वामित्वको भावना त्यसबेला विद्यमान समाजवादी विचारको आरम्भिक स्वरूप थियो। ३. लिच्छवी कालको अर्थ–राजनीति र श्रम विभाजन लिच्छवी कालमा कृषि, साना उद्योग र व्यापार विकसित भए। राज्यले भूमिको स्वामित्व र कर प्रणालीमार्फत अर्थनीति चलायो, जसले वर्गीय संरचनाको सुरुवात गर्‍यो। ४. मल्लकालीन अर्थव्यवस्था: व्यापारिक उत्कर्ष र सामाजिक असमानता मल्लकालमा ...